Feiten en cijfers

1 op de 300

Naar schatting heeft 1 op de 300 Nederlanders een BRCA-mutatie.

BRCA-gen

BRCA komt van BReast Cancer (Engels voor borstkanker). Het BRCA-gen speelt een rol bij de ontwikkeling van borstkanker en werd in de jaren 90 ontdekt. Inmiddels weten we dat een foutje in het BRCA1- of BRCA2-gen niet alleen een verhoogde kans geeft op borstkanker en eierstokkanker, maar bij BRCA2 ook op prostaatkanker. In sommige families met een BRCA2-mutatie komt ook wat vaker alvleesklierkanker voor.

Het zit in de genen

Bij erfelijke aanleg zit er een verandering, ‘een foutje’, in een gen. Dit wordt ook wel een mutatie genoemd. Soms betekent zo’n mutatie dat iemand een hogere kans heeft op kanker. Een mutatie wordt door middel van DNA-onderzoek ontdekt. Als er bij iemand een mutatie is gevonden, kunnen andere familieleden via DNA-onderzoek laten uitzoeken of zij de mutatie ook hebben. Zij kunnen hiervoor een verwijzing vragen bij de huisarts. Als één van je ouders een BRCA-mutatie (een foutje in het BRCA1- of BRCA2-gen) heeft, heb je vijftig procent kans om deze te erven en vijftig procent kans om deze níet te erven. Dit geldt voor vrouwen én mannen. Je kunt een mutatie dan ook via je moeder of je vader krijgen. Familieleden die géén BRCA-mutatie hebben, kunnen deze niet doorgeven aan hun kinderen. Ook kan het niet een generatie overslaan.

60 tot 80% kans borstkanker

Vrouwen met een BRCA1-mutatie of BRCA2-mutatie hebben een kans van 60 tot 80% om in hun leven borstkanker te krijgen. Bij vrouwen zonder erfelijke aanleg is die kans ongeveer 14%.

10 tot 45% kans eierstokkanker

Vrouwen met een BRCA1-mutatie hebben 35 tot 45% kans op eierstokkanker. Vrouwen met een BRCA2-mutatie hebben 10 tot 20% kans op eierstokkanker. Vrouwen zonder erfelijke aanleg hebben ongeveer 1% kans op eierstokkanker.

1 op de 40

1 op de 40 mensen met Ashkenazi Joodse voorouders heeft een BRCA-mutatie.

Ook mannen

Ook mannen kunnen een BRCA-mutatie doorgeven, zowel aan hun zonen als dochters.
Mannen met een BRCA1-mutatie hebben 1% kans op borstkanker. Mannen zonder erfelijke aanleg hebben 0,1% kans op borstkanker.

Mannen met een BRCA2-mutatie hebben 7% kans op borstkanker en ruim 25% kans op prostaatkanker. Mannen zonder erfelijke aanleg hebben ongeveer 10% kans op prostaatkanker.

Alvleesklierkanker

In sommige families met een BRCA2-mutatie komt alvleesklierkanker meer voor. Hier is nog weinig over bekend.

Meer genen

Er zijn meer ‘genfoutjes’ die voor een verhoogde kans op borstkanker zorgen. CHEK2 bijvoorbeeld. Een vrouw met een CHEK2-mutatie heeft een kans van 35 tot 55% op borstkanker als borstkanker in haar familie vóórkomt. Er wordt nog volop onderzoek gedaan naar wat een mutatie in het CHEK2-gen voor mannen betekent. Hier lees je meer over andere genen en een verhoogde kans op borstkanker.

BRCA! Wat nu?

Als je gezond bent en hoort dat je een BRCA-mutatie hebt, is dat behoorlijk schrikken. Alles wordt anders. Ineens komt kanker heel dichtbij. Ineens is er de angst dat jij en je familieleden kanker krijgen en hoop je met heel je hart: als mijn kind het maar niet heeft. En ineens vraag je je af: hoe vertel ik het mijn familie? Als je kanker hebt en het blijkt erfelijk te zijn, raakt het niet alleen jou, maar ook je familie. Elk kind van iemand met een BRCA-mutatie, heeft 50% kans om deze mutatie te erven. Dit geldt voor mannen en vrouwen.

Mensen met erfelijke aanleg krijgen met allerlei medische keuzes te maken. Kies je als vrouw bijvoorbeeld voor jaarlijkse controles van je borsten in het ziekenhuis, of laat je ze uit voorzorg weghalen? En je eierstokken? Wat is daarvoor het beste? En wat moet je als man met een BRCA-mutatie eigenlijk doen?

Vragen, zóveel vragen! Heel logisch dat je er vol mee zit. Maak een afspraak met je huisarts als je er met iemand over wilt praten. Of met één van de betrokken patiëntenorganisaties, bijvoorbeeld voor lotgenotencontact.

Hier vind je meer informatie:

Controles en adviezen

Borsten

Controles in het ziekenhuis kunnen borstkanker niet vóórkomen, maar het wel in een vroeg stadium ontdekken. Vrouwen kunnen ervoor kiezen om hun borsten te laten weghalen, eventueel met een reconstructie. De kans op borstkanker zakt daardoor naar minder dan 3%. Dat is minder dan vrouwen zonder erfelijke aanleg. Zij hebben ongeveer 14% kans op borstkanker.

Eierstokken

Eierstokkanker heeft geen duidelijk voorstadium. Het kan daardoor niet vroeg ontdekt worden met controles, zoals een echo of bloedonderzoek. Vrouwen met een BRCA-mutatie wordt geadviseerd om de eierstokken en eileiders uit voorzorg te laten weghalen. Volgens de landelijke richtlijn is dat bij BRCA1 tussen de 35 en 40 jaar, bij BRCA2 tussen de 40 en 45 jaar.

Prostaatkanker

Mannen met een BRCA2-mutatie wordt geadviseerd om vanaf 45-jarige leeftijd elke twee jaar hun PSA-waarde te laten controleren door de huisarts.

Een huis kopen kan gewoon

Wie een BRCA-mutatie heeft maar geen kanker, kan zich in principe gewoon verzekeren en een hypotheek afsluiten. Het klopt dus niet dat mensen met erfelijke aanleg voor kanker geen huis kunnen kopen en geen overlijdensrisicoverzekering kunnen afsluiten. Hier vind je meer informatie over dit onderwerp.